Mbrojtja speciale dhe dënimi penal i mëparshëm: rëndësia e integrimit dhe balancimi me interesin publik sipas Gjykatës së Bolonjës

 Mbrojtja speciale dhe dënimi penal i mëparshëm: rëndësia e integrimit dhe balancimi me interesin publik sipas Gjykatës së Bolonjës

Avv. Fabio Loscerbo

Me vendimin nr. 2291/2024, të datës 8 mars 2024 (NRG. 579/2024), Gjykata e Bolonjës ka trajtuar në mënyrë të thelluar dhe novatore çështjen e aksesit në mbrojtjen speciale për të huajt që kanë një dënim penal të mëparshëm për vepra të rënda, duke u rreshtuar në vijën e jurisprudencës që vlerëson funksionin kushtetues dhe konvencional të këtij instituti.

Kërkuesi kishte paraqitur kërkesën për mbrojtje speciale sipas nenit 19, pika 1.1, të dekretit legjislativ nr. 286/1998, drejtpërdrejt pranë prefektit të policisë, përpara hyrjes në fuqi të reformës së vitit 2023, por ishte refuzuar mbi bazën e një dënimi për një vepër penale të rëndë, ndonëse dënimi ishte përfunduar plotësisht. Refuzimi ishte mbështetur në mendimin negativ të Komisionit Territorial të Bolonjës.

Parimi themelor: balancimi i të drejtës për jetën private me rendin publik

Në arsyetimin e saj, gjykata i referohet parimeve të vendosura nga Gjykata e Kasacionit – Seksionet e Bashkuara – me vendimin nr. 24413/2021, duke theksuar se vlerësimi i të drejtës për respektimin e jetës private dhe familjare sipas nenit 8 të KEDNJ-së duhet gjithmonë të balancohet me nevojat për ruajtjen e rendit dhe sigurisë publike, mbi bazën e një parimi proporcionaliteti dhe aktualiteti të rrezikshmërisë.

Pika kyçe e vendimit është se ekzistenca e një dënimi penal – edhe në rastet më të rënda – nuk përjashton automatikisht të drejtën për mbrojtje speciale, sidomos në rastet kur personi e ka shlyer dënimin dhe ka ndjekur një rrugë të qartë integrimi dhe riedukimi shoqëror.

Elementët e vlerësuar nga Gjykata

Në këtë rast konkret, gjykata analizoi me kujdes pozitën personale të kërkuesit, duke evidentuar:

• qëndrim afatgjatë në Itali (13 vjet), me një rrugë të vazhdueshme të rrënjosjes personale dhe profesionale;

• pjesëmarrje aktive në arsimim dhe formim profesional, edhe gjatë vuajtjes së dënimit;

• angazhim të rregullt në punë brenda dhe jashtë burgut, si tregues i përpjekjeve të qëndrueshme;

• zotërim të mirë të gjuhës italiane dhe integrim të dukshëm në shoqëri;

• banim me hallën, por me pavarësi banimi dhe jetë të qëndrueshme.

Gjykata vlerësoi se, ndonëse nuk mund të thuhet se rrezikshmëria është zhdukur plotësisht, ajo është dukshëm e zbutur dhe nuk mbizotëron më mbi të drejtën për respektimin e jetës private.

Vendimi për prevalencën: mbrojtje speciale në vend të dëbimit

Sipas gjykatës, e drejta e kërkuesit për të qëndruar në Itali, në dritën e lidhjes së konsoliduar me vendin, ecurisë së riedukimit dhe integrimit të arritur në jetën personale dhe profesionale, mbizotëron ndaj interesave të përgjithshme për rendin dhe sigurinë, të cilat në këtë rast janë "dytësore".

Në veçanti, gjykata thekson se rreziku i komprometimit serioz dhe të parikuperueshëm të jetës private dhe familjare – në rast të dëbimit pas shumë vitesh qëndrimi në Itali – kërkon një vlerësim të bazuar në parimin e proporcionalitetit dhe respektimin e dinjitetit njerëzor të emigrantit.

Përfundime

Ky vendim i Gjykatës së Bolonjës përbën një precedent të rëndësishëm në të drejtën e të huajve: ai tregon se edhe personat me të kaluar të rëndë penale, nëse ndjekin një rrugë reale integrimi dhe përmirësimi, mund të përfitojnë të drejtën për të qëndruar në Itali përmes mbrojtjes speciale.

Ky është një vendim që kujton se ligji duhet të balancojë gjithmonë mbrojtjen e komunitetit me njohjen e vlerës së historive individuale, në përputhje me parimet e Kushtetutës italiane dhe KEDNJ-së. Në këtë perspektivë, mbrojtja speciale konfirmohet si një instrument i drejtësisë reale, që e vlerëson emigrantin jo vetëm për të kaluarën e tij, por edhe për të tashmen dhe të ardhmen që ai po ndërton çdo ditë.

Avv. Fabio Loscerbo