Kërkuesit e mbrojtjes ndërkombëtare të ndaluar: ndërmjet pezullimit të afateve, procedurës së përshpejtuar dhe nocionit të dyfishtë të statusit
nga Avv. Fabio Loscerbo
Me vendimet nr. 32763 dhe 32767 të datës 16 dhjetor 2024, Seksioni i Parë Civil i Gjykatës së Kasacionit italiane është rikthyer për të trajtuar një çështje thelbësore në fushën e së drejtës për azil: administrimi i ndalimit administrativ në rastin e paraqitjes së një kërkese për mbrojtje ndërkombëtare nga një shtetas i huaj tashmë i ndaluar.
Të dy vendimet vendosen në vazhdën e vendimit të Gjykatës Kushtetuese nr. 212/2023, por shkojnë më tej, duke ndërtuar një analizë sistematike të marrëdhënies midis statusit formal dhe atij thelbësor të kërkuesit të azilit, afateve të procedurës së përshpejtuar dhe legjitimitetit kushtetues të masës së ndalimit.
1. Legjitimiteti i pezullimit të afateve të ndalimit
Në vendimin nr. 32763/2024, Gjykata interpreton nenin 6, paragrafi 5, të dekretit legjislativ nr. 142/2015, i cili parashikon pezullimin e afateve të ndalimit nëse një shtetas i huaj paraqet kërkesë për mbrojtje ndërkombëtare gjatë kohës së ndalimit të tij të konfirmuar nga gjykata.
Sipas Gjykatës, një pezullim i tillë nuk e bën të pavlefshëm vendimin për ndalim, i cili vazhdon të ketë efekt ligjor për sa kohë që është i konfirmuar nga gjyqtari. Në këtë drejtim, Gjykata referon nenin 304 të Kodit të Procedurës Penale, i cili parashikon pezullimin e afateve të paraburgimit pa e bërë të paligjshëm ndalimin.
Derisa të ndodhë regjistrimi formal i kërkesës për azil dhe miratimi i një urdhri të ri ndalimi në bazë të nenit 6, paragrafi 3, baza ligjore për ndalim mbetet vendimi fillestar i konfirmuar, për sa kohë respektohen afatet për konfirmimin e ri (48 orë).
2. Dallimi ndërmjet kërkuesit fillestar dhe atij sekondar të azilit
Gjykata dallon midis kërkuesit fillestar të azilit (që e paraqet kërkesën në liri) dhe kërkuesit sekondar, i cili paraqet kërkesën gjatë ndalimit.
Ky dallim ka pasoja procedurale dhe materiale. Për kërkuesin e ndaluar, neni 8, paragrafi 3, shkronja d), i Direktivës 2013/33/BE lejon ndalimin nëse ka dyshime të bazuara se kërkesa është paraqitur për të penguar dëbimin.
Gjykata saktëson se ekziston një status formal dhe një status thelbësor i kërkuesit të azilit: shpallja e vullnetit për të kërkuar mbrojtje është e mjaftueshme për disa garanci, por disa veprime procedurale lidhen vetëm me regjistrimin zyrtar të kërkesës.
Gjykata nënvizon nevojën që këto dy statuse të bashkohen sa më shpejt të jetë e mundur, siç përcaktohet në nenin 26, paragrafi 2-bis, të dekretit legjislativ nr. 25/2008.
3. Procedura e përshpejtuar: afate jo detyruese dhe garanci efektive
Në vendimin nr. 32767/2024, Gjykata riafirmon se afatet e përcaktuara në nenin 28-bis të dekretit legjislativ nr. 25/2008, që kanë të bëjnë me procedurat e përshpejtuara, nuk janë detyruese. Tejkalimi i tyre nuk çon në përfundimin e ndalimit, por rikthen procedurën e zakonshme, me afate të plota për apel dhe efekt pezullues automatik.
Megjithatë, tejkalimi i pajustifikuar i afateve mund të ankimohet në mënyrë gjyqësore, veçanërisht nëse administrata nuk është në gjendje të justifikojë mungesën e veprimit apo vonesën.
Gjykata deklaron gjithashtu se mungesa e njoftimit për të ndaluarin në lidhje me tejkalimin e afatit nuk e bën ndalimin të pavlefshëm, pasi kjo nuk është një kërkesë formale e përcaktuar nga ligji (neni 27, paragrafi 3, i dekretit 25/2008).
4. Përfundime
Këto dy vendime përpiqen të krijojnë një ekuilibër delikat midis të drejtës për mbrojtje ndërkombëtare, kontrollit gjyqësor efektiv dhe interesit legjitim të shtetit për të parandaluar abuzimet me sistemin e azilit.
Nga njëra anë, theksohet nevoja për veprim të shpejtë dhe të kujdesshëm administrativ, dhe nga ana tjetër mbrohet e drejta e gjykimit të plotë dhe të pavarur, sidomos për ata që janë në ndalim.
Gjykata fton indirekt administratën të mos vonojë regjistrimin zyrtar të kërkesave, në mënyrë që personi të mos mbetet në një vakuum juridik, me pasoja të mundshme për lirinë e tij dhe garancitë ligjore që i takojnë.
Avv. Fabio Loscerbo
Avokat në Bolonja – specialist në të drejtën e emigracionit
Nessun commento:
Posta un commento