Titulli: Reforma e shtetësisë 2025: udhëzimet e reja operative për bashkitë pas ligjit të konvertimit Nga Avv. Fabio Loscerbo

 Titulli:

Reforma e shtetësisë 2025: udhëzimet e reja operative për bashkitë pas ligjit të konvertimit

Nga Avv. Fabio Loscerbo

Me qarkoren nr. 26185 të datës 28 maj 2025, Drejtoria Qendrore për të Drejtat Civile, Shtetësinë dhe Minoritetet pranë Ministrisë së Brendshme ka dërguar udhëzimet e para operative për zbatimin e risive të sjella nga ligji nr. 74 i datës 23 maj 2025, që ka konvertuar me ndryshime dekretligjin nr. 36/2025 mbi "Masat urgjente në materie shtetësie". Bëhet fjalë për një reformë të thellë, e cila, ndonëse nuk ndryshon në tërësi strukturën e ligjit nr. 91/1992, ndikon thelbësisht në mënyrën e përfitimit të shtetësisë përmes gjakut (iure sanguinis), duke vendosur kufizime të reja, rregulla korrigjuese dhe skema kalimtare.

1. Përfundimi i njohjes automatike iure sanguinis për të lindurit jashtë Italisë

Neni i ri 3-bis i ligjit nr. 91/1992 parashikon që kushdo që ka lindur jashtë Italisë dhe zotëron një tjetër shtetësi nuk konsiderohet asnjëherë se ka fituar shtetësinë italiane, edhe nëse përfshihet në kategoritë e parashikuara më parë për fitim automatik. Dispozita ka efekt prapaveprues dhe përfaqëson një ndarje të qartë nga e kaluara.

Megjithatë, fitimi i shtetësisë italiane në këto raste do të jetë i mundur vetëm nëse plotësohen kushtet specifike, si:

• Paraqitja e kërkesës ose rezervimi i një takimi zyrtar para datës 27 mars 2025 (pikat a dhe a-bis);

• Vendim gjyqësor që njeh shtetësinë (pika b);

• Prind ose gjysh që ka pasur vetëm shtetësinë italiane në momentin përkatës (pika c);

• Prind që ka qenë rezident në Itali për të paktën dy vite para lindjes ose birësimit të fëmijës (pika d).

2. Shtetësia për të miturit mbi bazë ligji

Reforma parashikon një mekanizëm të ri për fitimin e shtetësisë nga të miturit me prind italian me lindje. Neni 4, paragrafët 1-bis dhe 1-ter të ligjit nr. 91/1992 lejon fitimin e shtetësisë për fëmijët e lindur jashtë Italisë nëpërmjet deklaratës së vullnetit nga prindërit, nëse:

• njëri prej prindërve është italian me lindje (jo me natyralizim apo martesë);

• fëmija është rezident në Itali në mënyrë të ligjshme dhe të pandërprerë për të paktën dy vjet pas deklaratës, ose

• deklarata bëhet brenda një viti nga lindja ose nga njohja ligjore e atësisë/maternitetit.

Për fëmijët e shtetasve të njohur sipas pikave a, a-bis dhe b të nenit 3-bis, është parashikuar një periudhë kalimtare deri më 31 maj 2026, brenda së cilës mund të dorëzohet deklarata edhe nga vetë personi nëse ndërkohë ka mbushur moshën madhore.

Pagesa për këtë procedurë është 250 euro për çdo deklaratë.

3. Ndryshime në naturalizim dhe reduktimi i periudhës së qëndrimit

Për të huajt që kanë prind ose gjysh italian me lindje, neni 9 i ligjit 91/1992 tashmë kërkon vetëm dy vite qëndrim të ligjshëm në Itali për të kërkuar shtetësinë, në vend të tre viteve që parashikoheshin më parë. Për të huajt e lindur në Itali, mbetet në fuqi afati i tre viteve.

4. Kufizim në transmetimin automatik përmes bashkëjetesës

Nga data 24 maj 2025, fëmijët që jetojnë me një prind që fiton ose rifiton shtetësinë mund ta marrin atë vetëm nëse kanë qenë rezidentë në Itali për dy vite të pandërprera përpara natyralizimit. Nëse janë më të vegjël se dy vjeç, kërkohet që të kenë qenë rezidentë që nga lindja.

Gjithashtu, është i nevojshëm verifikimi i bashkëjetesës në momentin kur prindi fiton shtetësinë.

5. Rihapja e afateve për ri-marrjen e shtetësisë për ish-shtetasit

Neni 17 i ligjit nr. 91/1992 është riformuluar dhe lejon ish-shtetasit italianë të lindur në Itali, ose që kanë qenë rezidentë për të paktën dy vite, e që kanë humbur shtetësinë para datës 15 gusht 1992, të paraqesin kërkesë për ri-marrje të saj.

Afati për paraqitjen e deklaratave është nga 1 korriku 2025 deri më 31 dhjetor 2027. Nuk përfshihen ata që kanë hequr dorë nga shtetësia italiane pas datës 16 gusht 1992.

Përfundime

Reforma e majit 2025 sjell një ndryshim të thellë në qasjen italiane ndaj shtetësisë, duke kufizuar konceptin tradicional të “ius sanguinis” dhe duke e lidhur më fort shtetësinë me lidhjen reale dhe efektive me Italinë. Kjo do të sjellë një rritje të përdorimit të rrugëve alternative si naturalizimi, si dhe një rritje të kontestimeve juridike.

Është thelbësore në këtë fazë një bashkëpunim i ngushtë midis bashkive, prefekturave dhe konsullatave, si dhe një informim korrekt dhe gjithëpërfshirës për komunitetet italiane jashtë vendit.

Avv. Fabio Loscerbo
Avokat – Ekspert në të drejtën e imigracionit dhe shtetësisë
www.avvocatofabioloscerbo.it