Avokati Fabio Loscerbo organizon një veprimtari trajnimi të akredituar nga Dhoma e Avokatëve mbi të drejtën e aksesit në dokumente dhe të drejtat e të huajve

Nga redaksia

Bolonja priti të premten, më 18 korrik 2025, një takim që ndërthurte rreptësinë juridike me dobinë praktike. Në sallën këshillimore të Lagjes Reno “Rosario Angelo Livatino”, avokati Fabio Loscerbo zhvilloi një seminar të dedikuar “Komisionit për Aksesin në Dokumentet Administrative në të drejtën e emigracionit”. Nisma, falas dhe e akredituar nga Këshilli i Urdhrit të Avokatëve të Bolonjës me dy kredi formimi, tërhoqi profesionistë e operatorë që duan ta rikthejnë transparencën procedurale në qendër të mjeteve të mbrojtjes efektive.

Tema ishte veçanërisht aktuale. Në fushën e lejeve të qëndrimit, vizave, dëgjimeve para Komisioneve Territoriale dhe vendimeve të Questurave, e drejta e aksesit në akte nuk është një detaj formal; është kusht i domosdoshëm për të verifikuar ligjshmërinë e veprimit administrativ dhe për të ndërtuar një mbrojtje të informuar. Loscerbo zgjodhi një qasje konkretë: të niset nga shtylla e Ligjit 241/1990, me dispozitat e tij për aksesin dokumentar, dhe ta ndërthurë me dekretin legjislativ 33/2013, që ka sanksionuar “aksesin qytetar të përgjithshëm” (FOIA). Dallimi midis instrumentit dokumentar dhe FOIA-s nuk u trajtua si çështje teorike, por si zgjedhje strategjike që bëhet rast pas rasti sipas nevojës mbrojtëse: kur kërkohet “kartela” e procedurës përdoret aksesi dokumentar; kur duhen të dhëna e informacione të shpërndara, vihet në lëvizje rruga e FOIA-s për të ndriçuar zonat e errëta të administratës.

Diskutimi me praktikën e përditshme të zyrave ishte po aq i drejtpërdrejtë. U reflektua mbi afatet ligjore dhe mekanizmin e “heshtjes-refuzim”, mbi detyrimet e komunikimit me kundër–të interesuarit dhe mbi kanalet më efikase për paraqitjen e kërkesave, duke vënë në pah atë që tradita e Ligjit 241/1990 ka kërkuar gjithnjë: forma të thjeshta, arsyetim të qartë, përgjegjësi të pushtetit publik. Prej këndej, vëmendje e veçantë iu kushtua rolit të Komisionit për Aksesin, i thirrur të japë mendime që, edhe pse jo detyruese, kanë peshë reale në orientimin e administratave dhe shërbejnë si pikë referimi në gjykimin administrativ pasues, përfshirë edhe në ritin e posaçëm të parashikuar nga neni 116 i Kodit të Procesit Administrativ.

Nuk u la jashtë as ekuilibri i domosdoshëm me mbrojtjen e të dhënave personale. Në një kohë kur dixhitalizimi shumëfishon shpejtësinë dhe vëllimin e informacionit, rregullorja GDPR — veçanërisht neni 86 për përpunimin në funksion të transparencës — imponon dallimin e qartë midis asaj që duhet të bëhet e dukshme dhe asaj që duhet të maskohet. Loscerbo shpjegoi, me optikë operacionale, se kërkesat e rendit dhe sigurisë publike nuk mund të shndërrohen në një alibi për të mohuar aksesin në mënyrë të përgjithshme dhe se teknikat e fshehjes së pjesshme apo nxjerrjes selektive lejojnë shpesh pajtimin midis të drejtës për njohje dhe nevojave të privatësisë.

Mesazhi themelor është i thjeshtë, por kërkues: një kërkesë aksesimi e strukturuar mirë kursen kohë, zvogëlon asimetrinë e informacionit dhe, në shumë raste, shmang kontestimet e panevojshme. Për ta arritur kërkohet metodë: zgjedhja e instrumentit të duhur midis aksesit dokumentar dhe FOIA-s, ndërtimi i një rrëfimi kronologjik koherent, mbështetja e kërkesës mbi baza të forta juridike dhe ruajtja me kujdes e provave të dërgimit dhe marrjes. Është një mënyrë pune që flet gjuhën e traditës administrative italiane dhe, njëkohësisht, sheh përpara, sepse transparenca nuk është slogan; është detyrim juridik që, kur praktikohet mirë, rrit cilësinë e vendimmarrjes dhe i rikthen parashikueshmërinë marrëdhënies midis qytetarit të huaj dhe administratës publike.

Akreditimi nga COA i Bolonjës i dha takimit kornizën institucionale të duhur. Bashkëpunimi me zyrat e Urdhrit dhe me Lagjen Reno mundësoi një menaxhim të saktë të aspekteve logjistike, duke dëshmuar se formimi i avokatit mund të jetë njëkohësisht i përmbajtur dhe goditës. Zgjedhja e sallës që mban emrin e Rosario Angelo Livatino-s shtoi një vlerë simbolike të rëndësishme: ligjshmëria nuk është retorikë, por praktikë e përditshme që kultivohet edhe përmes momenteve të tilla trajnimi.

Redaksia arrin në një përfundim të qartë: ngjarja vendosi një standard sepse bashkoi shkronjën e normave me nevojat reale të praktikës. Nuk u mjaftua me deklarimin e parimeve, por propozoi një mënyrë përdorimi, tradicionale në rigorozitet dhe moderne në instrumente. Pikërisht për këtë arsye, organizatori paralajmëron vijimin e një rruge “mikro–trajnimesh” të përqendruara në pikat e takimit midis transparencës dhe të drejtës së të huajve, nga marrëdhëniet me përfaqësitë konsullore te menaxhimi i njoftimit paraprak të refuzimit të parashikuar nga neni 10-bis i Ligjit 241/1990. Takimet e ardhshme do të shoqërohen me materiale pune, modele të gatshme dhe lista verifikimi, me ambicien e shprehur që e drejta e aksesit të bëhet kompetencë e përditshme, jo përjashtim i rastit.

Redaksia